Welke regels gelden er rond zwangerschapsverlof? Hoe kunt u het aantal weken moederschapsrust berekenen? Lees hier meer over de geldende wetgeving en biedt medewerkers genuanceerde antwoorden over moederschapsrust.
Zwangerschapsverlof en moederschapsrust berekenen: wat zegt de wetgeving?
Een medewerkster is zwanger. Tijdens deze periode wordt de arbeidsduur van de werkneemster verminderd of stopgezet, afhankelijk van de geldende wetgeving en de individuele keuzes van de werkneemster.
Zwangere werkneemsters hebben recht op vijftien weken moederschapsverlof. Momenteel wordt de moederschapsrust gekenmerkt door twee afzonderlijke periodes: een prenatale rust en een postnatale rust. We bespreken beide periodes hieronder.
Het moederschapsverlof van vijftien weken bestaat uit:
- zes weken prenataal verlof (‘zwangerschapsverlof’) dat vóór de vermoedelijke bevallingsdatum wordt genomen;
- negen weken postnataal verlof (‘bevallingsrust’/ ‘bevallingsverlof’) dat begint op de dag van de bevalling.
De vermoedelijke bevallingsdatum staat vermeld op het medisch getuigschrift dat de werkneemster aan haar werkgever moet overhandigen.
Bij de geboorte van een meerling wordt het moederschapsverlof verlengd tot zeventien of zelfs negentien weken, zegt de wetgeving.
Zwangerschapsverlof berekenen en plannen (prenataal verlof)
De duur van prenatale rust is bij wet bepaald op zes weken. Deze prenatale rust heeft zowel een verplicht karakter als een facultatief karakter:
- één verplichte week: de werkneemster mag geen arbeid meer verrichten in de zeven dagen net vóór de vermoedelijke bevallingsdatum;
- vijf facultatieve weken (zeven voor meerlingen): bovenop de week net vóór de vermoedelijke bevallingsdatum, beschikt de werkneemster over vijf andere weken waarover ze zelf mag beslissen. Dat betekent dat ze mag kiezen om die weken niet op te nemen of om ze volledig of gedeeltelijk voor of na de bevalling op te nemen.
Een werkneemster kan dus het volgende doen:
- Ze ziet volledig af van haar facultatief prenataal verlof: haar moederschapsverlof telt dan tien weken (één verplichte week prenataal verlof + negen verplichte weken postnataal verlof).
- Ze ziet er gedeeltelijk van af (bijvoorbeeld twee weken): in dat geval telt haar moederschapsverlof dertien weken (één verplichte week prenataal verlof + drie facultatieve weken prenataal verlof + negen verplichte weken postnataal verlof).
- Ze neemt het verlof volledig op: haar moederschapsverlof telt dan vijftien weken (één verplichte week prenataal verlof + vijf facultatieve weken prenataal verlof + negen verplichte weken postnataal verlof).
- Ze stelt het volledig uit: haar moederschapsverlof telt dan vijftien weken (één verplichte week prenataal verlof + negen verplichte weken postnataal verlof + vijf weken prenataal verlof dat werd uitgesteld tot na het postnataal verlof).
- Ze stelt het gedeeltelijk uit (bijvoorbeeld twee weken): haar moederschapsverlof telt dan vijftien weken (één verplichte week prenataal verlof + twee facultatieve weken prenataal verlof + negen verplichte weken postnataal verlof + twee weken prenataal verlof uitgesteld tot na het postnataal verlof).
Lees ook: ‘Mag een zwangere werkneemster overuren presteren?’ (SocialEye)
Uitstel van het prenataal verlof
De prenatale rust mag geheel of gedeeltelijk worden overgedragen na afloop van de postnatale rust, op voorwaarde dat de werkneemster is blijven werken vanaf de zesde week (acht voor meerlingen) die voorafgaat aan de werkelijke datum van de bevalling. Alleen de dagen waarop werd gewerkt tijdens de periode van de facultatieve prenatale rust kunnen worden overgedragen.
Echter: de wetgever heeft een aantal inactiviteitsdagen gelijkgesteld met effectieve arbeid en kunnen dus worden uitgesteld, waaronder periodes van wettelijke vakantie, feestdagen en afwezigheid door ziekte. Bekijk meer gelijkgestelde dagen in SocialEye.
Voorbeeld
Een werkneemster moet normaal gezien bevallen op 20 juli. Ze wordt echter ziek vanaf 24 juni en is arbeidsongeschikt tot de dag voor haar bevalling op 20 juli (hypothese waarbij de vermoedelijke bevallingsdatum ook de werkelijke bevallingsdatum is).
In dat geval kan de werkneemster de vijf weken prenataal verlof die zij door haar ziekte niet heeft genomen uitstellen tot na het postnataal verlof.
Bevallingsverlof berekenen en plannen (postnatale rust)
De postnatale rust heeft een verplichte duur van negen weken. Het is de werkgever uitdrukkelijk verboden om de werkneemster tijdens die periode tewerk te stellen, zelfs als zij daarom vraagt.
Die periode zal pas vanaf de dag na de bevalling dekking geven als de werkneemster op de dag van de bevalling de arbeid nog heeft aangevat.
Bijzondere verlenging van de bevallingsrust
In geval van een meerlinggeboorte kan de werkneemster op eigen verzoek nog twee weken extra rust genieten. Die twee weken zijn financieel ten laste van het ziekenfonds.
In geval van hospitalisatie van de pasgeborene is ook een verlenging mogelijk. Wanneer de pasgeborene na de zeven eerste dagen te rekenen vanaf zijn geboorte gehospitaliseerd blijft, kan de postnatale rust op verzoek van de werkneemster verlengd worden met een duur die gelijk is aan de periode gedurende dewelke het kind na de zeven eerste dagen gehospitaliseerd blijft. Deze verlenging mag niet langer zijn dan 24 weken.
Om de werkneemster de kans te bieden het werk geleidelijk aan te hervatten, kunnen op eigen verzoek en volgens een ritme dat zij zelf bepaalt twee weken van haar moederschapsrust omgezet worden in dagen postnatale rust. Deze verlofdagen moeten evenwel worden opgenomen binnen de acht weken die volgen op het einde van de ononderbroken periode van de moederschapsrust.
Conclusie: Het belang van een goed begrip van de wetgeving
Het berekenen en plannen van moederschapsrust vereist een goed begrip van de geldende wetgeving. Misschien heeft u na het lezen van dit artikel wel méér vragen: Is er recht op profylactisch verlof? Mag een werkneemster borstvoedingspauze nemen? Wat als de werkneemster vroeger of later bevalt dan uitgerekend? Wat gebeurt er met de vakantie van de werkneemster? Vind sluitend antwoord in de thematische fiche in SocialEye. Nog geen abonnee? Ontdek wat u mist!
Bron: SocialEye
